اعمال ماه ذی الحجه اعمال بسیار پرفضیلتی هستند که معمولاً حجاج، زائران تور کربلا  و مسلمانان در اقصی نقاط دنیا بسیار به این اعمال اهمیت می دهند. در این میان، بهتر است بدانید که این ماه یکی از ماه های بسیار مهم برای مسلمانان است و به همین دلیل، در ادامه قصد داریم به بررسی هر چه بیشتر اعمال این ماه بپردازیم.

اعمال روز اول

زمانی که بخواهیم در مورد اعمال ماه ذی الحجه با شما کاربران عزیز صحبت کنیم، بهتر است بدانید که روز اول این ماه روز ولادت حضرت ابراهیم(ع) بوده و وی در این روز از سوی خدا برگزیده شده است؛ همچنین در این روز بود که پیامبر ما مسلمانان یعنی حضرت محمد(ص) ابوبکر را برای قرائت سوره برائت بر مشركان انتخاب کرد. در صورتی که خداوند وحی کرد آیه مورد نظر را تنها پیامبر یا مردی از جنس پیامبر می تواند به قرائت آن بپردازد و به همین دلیل، پیامبر عظیم الشأن اسلام، حضرت علی(ع) را برای این کار انتخاب کرد. می توان گفت در اعمال این ماه و در روز اول این چنین آمده است که:

«كسى كه روز اول ذی حجه را روزه بگيرد، خداوند روزه هشتاد ماه را براى او مى نويسد».

در این روز، بسیاری اعمال مستحب آن را هم انجام می دهند که می توان به نماز حضرت فاطمه الزهرا(س) اشاره کرد. این نماز 4 رکعت است که در هر رکعت آن 1 مرتبه سوره حمد و 50 مرتبه توحید خوانده می شود، بعد از نماز باید تسبیحات حضرت فاطمه و سپس گفته شود:

سُبْحانَ اللَّهِ ذِي الْعِزِّ الشّامِخِ الْمُنِيفِ، سُبْحانَ ذِي الْجَلالِ الْباذِخِ الْعَظِيمِ، سُبْحانَ ذِي الْمُلْكِ الْفاخِرِ الْقَدِيمِ، سُبْحانَ مَنْ يَرى أَثَرَ النَّمْلَةِ فِي الصَّفا، سُبْحانَ مَنْ يَرى وَقْعَ الطَّيْرِ فِي الْهَواءِ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ هكَذا لا هكَذا غَيْرُهُ(مصباح المتهجد: ۶۷۱)

اعمال دهه اول

توجه داشته باشید که اعمال ماه ذی الحجه در دهه اول نیز مناسبات خاص خود را دارد. در دهه اول مستحب است که مابین نماز مغرب و عشاء 2 رکعت نماز خوانده شود که در هر رکعت بعد از خواندن سوره های فاتحة الكتاب و اخلاص آیه 142 سوره اعراف یعنی  وَ واعَدْنا مُوسى  ثَلاثينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعينَ لَيْلَةً وَ قالَ مُوسى  لِأَخيهِ هارُونَ اخْلُفْني  في  قَوْمي  وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبيلَ الْمُفْسِدين … خوانده می شود و اگر فردی که این نماز را بخواند، گرچه حاجی نشده باشد و به سفر حج مشرف نشود، در ثواب حجاج شریک است. خواندن دعای «اللهم ان هذه الايام التي فضلتها على غيرها» در دهه اول بعد از نماز مغرب و عشاء هم تأکید شده ولیکن مستحب است. در دهه اول این ماه، روزه گرفتن بسیار ثواب دارد و مستحب است. کسی که روز اول روزه بگیرد معادل 80 ماه روزه، کسی که 9 روز روزه بگیرد معادل روزه روزگار و کسی که روزه ترويه بگیرد، کفاره 60 سال را دریافت می کند.

اعمال شب عرفه

یکی از مهم ترین اعمال ماه ذی الحجه به شب عرفه مربوط می شود که این شب مهم را شب مناجات معرفی می کنند و ثواب 170 سال عبادت را فرد به دست می آورد. توبه در این شب مورد مغفرت الهی واقع می شود و خواندن دعای اللهم يا شاهد كل نجوى مستحب شمرده شده است. دراین بین، سفارش خواندن زیارت عاشورا را هم نمی توان فراموش کرد.

اعمال روز عرفه در ماه ذی الحجه

اعمال روز عرفه در بین اعمال ماه ذی الحجه را هم نمی توان نادیده گرفت. روزه گرفتن، خواندن دعای عرفه، زیارت امام حسین(ع) و نماز قبل از دعا همگی اعمال مهم این روز به خصوص به شمار می آیند. کسی که این روز را روزه بگیرد معادل کفاره 90 سال را می تواند در نظر بگیرد.

کسی که به هر دلیل قادر به روزه گرفتن نباشد، می تواند در ثواب دعای عرفه شریک شود و دراین بین، مکان و آداب خواندن دعا هم موضوع مهمی به شمار می آید. مکان مناسب برای خواندن دعای عرفه کربلا است که زائران تور کربلا به همین دلیل، در این روز بسیار تأکید دارند که جوار حرم امام حسین قرار بگیرند.

امام صادق در خصوص این روز می فرمایند که:

«خداوند متعال قبل از اهل عرفات براى زائرين قبر حسينى عليه السّلام جلوه كرده، نيازهاى آنان را برآورده، گناهانشان را بخشيده و آنان را به خواسته هايشان مى رساند. آنگاه نزد اهل عرفات آمده و با آنان نيز این گونه رفتار مى كند.»

زائران بعد از زیارت باید 12 رکعت نماز را به جا آورند که در هر 12 رکعت باید حمد، آية الكرسى و اخلاص خوانده شوند، سپس زائر باید در حد توان و ظرفیت قران بخواند و سپس به سجده برود و بگوید:

سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ فازَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْحِلْمِ وَ تَكَرَّمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ أَحْصى كُلَّ شَيْ ءٍ وَ عَلِمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا يَنْبَغِي انْ يُسَبَّحَ سِواهُ، سُبْحانَ ذِي الْعِزِّ وَ الْقُدْرَةِ، سُبْحانَ الْعَظِيمِ الاعْظَم و همچنین اسْأَلُكَ يا رَبِّ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ، وَ أَسْأَلُكَ بِالْمُسْتَجابِ مِنْ دُعاءِكَ، وَ بِنُورِ وَجْهِكَ انْ تُصَلِّيَ عَلى  مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و سپس دعا کند.

 اعمال شب عید قربان

یکی دیگر از اعمال ماه ذی الحجه مربوط به اعمال شب عید قربان است که خواندن زیارت عاشورا بسیار توصیه می شود و نباید از اهمیت و ثواب آن غافل شد. در كامل الزيارات، النص، ص: ۱۸۰ و به نقل امام صادق(ع) و در خصص اهمیت خواندن زیارت عاشورا آمده است که:

«كسى كه امام حسين عليه السّلام را در يكى از سه شب زيارت كند، خداوند گناهان گذشته و آينده او را مى آمرزد. راوى پرسيد كدام شبها؟ فرمودند: شب عید فطر و شب عید قربان و شب نیمه شعبان».

اعمال روز عید قربان

خواندن نماز و دعای روز عید قربان در این روز بسیار توصیه شده است. نماز این عید 2 رکعت بوده که در رکعت اول سوره های حمد و اعلی و سپس 5 مرتبه تکبیر گفته شود و در قنوت نماز بعد از هر تکبیر:

اللَّهُمَّ [أَنْتَ أَهْلُ ] أَهْلَ الْكِبْرِيَاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ أَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَهْلَ التَّقْوَى وَ الْمَغْفِرَةِ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الْيَوْمِ الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيدا وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهِ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ذُخْرا وَ شَرَفا وَ مَزِيدا أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي كُلِّ خَيْرٍ أَدْخَلْتَ فِيهِ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُخْرِجَنِي مِنْ كُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا سَأَلَكَ مِنْهُ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِكَ فِيهِ مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ خوانده شود و سپس بعد از گفتن تکبیر 6 فرد باید رکوع و سجده را به جا آورد. در رکعت 2 نماز عید قربان هم سوره حمد و شمس خوانده شود و 4 تکبیر فرد باید باید بگوید که بعد از هر تکبیر باید قنوت را به جا آورد. در تکبیر 5 که گفته شد، باید به رکوع رفته و نماز عید قربان تمام می شود و در این روز قربانی کردن هم مستحب است.

اعمال شب و روز قدیر در ماه ذی الحجه

از جمله دیگر اعمال ماه ذی الحجه به روز و شب عید قدیر برمی گردد. در این روز غذا دادن و دیدار کردن فرد مؤمن بسیار تأکید شده است. 1 نماز 12 رکعتی برای شب عید قدیر آمده است. بعد از هر 2 رکعت باید تشهد را نشسته فرد بخواند.در هر رکعت حمد و قل هو اللّه احد بادی 10 مرتبه و آية الكرسى هم 1 مرتبه باید قرائت شوند و سپس در رکعت 12 7 مرتبه سوره حمد و اخلاص خوانده شود و سپس قنوت و 10 مرتبه لا إله إلا اللّه وحده لا شريك له، له الملك و له الحمد يحيي و يميت و هو حيّ لا يموت بيده الخير و هو على كلّ شي ء قدير گفته شود.

بعد از رکوع و سجده هم 10 مرتبه در سجده باید سبحان من أحصى كلّ شي ء علمه، سبحان من لا ينبغى التّسبيح إلا له سبحان ذى المنّ و النّعم سبحان ذى الفضل و الطّول سبحان ذى العزّ و الكرم، أسألك بمعاقد العزّ من عرشك و منتهى الرّحمة من كتابك و بالاسم الأعظم و كلماتك التّامّة ان تصلّى على محمّد رسولك و أهل بيته الطّاهرين و أن تفعل بى و حاجات خود را بگويد و سپس بگويد:انك  سميع مجيب خوانده شود.

اعمال آخر ذی الحجه

در مورد اعمال ماه ذی الحجه هم می توان این چنین گفت که 2 رکعت نماز مستحب دارد که در هر 2 رکعت بعد از خواندن سوره حمد باید 10 مرتبه سوره اخلاص و آیه الکرسی خوانده شود و سپس این دعا:

اللّهمّ ما عملت في هذه السنة من عمل نهيتني عنه و لم ترضه و نسيته و لم تنسه، و دعوتني إلى التّوبة بعد اجترائي عليك، اللّهمّ فإنّي استغفرك منه فاغفر لي، و ما عملت من عمل يقرّبني إليك فاقبله منّي، و لا تقطع رجايي منك يا كريم.

سخن پایانی

در مورد اعمال ماه ذی الحجه هر آنچه لازم بود را به صورت مختصر ولی مفید بیان کرده ایم. بهتر است بدانید که بسیاری از افراد و خصوصاً زائران تور کربلا شاید با این اعمال آشنایی نداشته باشند که ما در این سایت یعنی زیارت آسان سعی داشته ایم که به بررسی هرچه بهتر این اعمال مهم و پرفضیلت بپردازیم. این سایت یکی از بهترین سایت ها برای رزرو هتل برای زائران عزیز با تخفیفات ویژه است و برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با مشاورین ما در ارتباط باشید.